Moodleren instalazioa

Ez zaitez izutu! Sonrisa

Gida honek Moodle lehenengo aldiz nola instalatu behar den adierazten du. Urrats batzuk zehazten ditu, web-zerbitzarien arteko ezberdintasun txikiak barneratzeko asmoz. Hori dela eta, dokumentu honek luze eta korapilotsu irudi lezake. Ez zaitez desanimatu, kasu gehienetan Moodle minutu gutxitan instalatzen da eta!

Zailtasunik izanez gero, dokumentua arretaz irakurri, mesedez, arazo ohikoenak bertan aztertzen dira eta. Hala eta guztiz ere, arazoek jarraitzen badute, laguntza bilatzeko Moodleren laguntzara jo.

Beste aukera Moodleren mantenua zuretzat eraman dezakeen hosting konpainia batekin harremanetan jartzea da, ñabardura horietaz ez kezkatu eta hezkuntzaz soilik arduratzeko.

 

Dokumento honen atalak:

  1. Beharrizanak
  2. Behera jaitsi
  3. Gunearen egitura
  4. Config.php sortzeko instalazio-scripta egikaritu
  5. Kudeaketa-orrira joan ezarpenekin jarraitzeko
  6. Cronaren ezarpena
  7. Ikastaro berria sortu

 

1. Beharrizanak

Moodle gehienbat Linuxen garatuta dago Apache, MySQL eta PHP erabiliz (LAMP plataforma izenaz ezagutzen dena), sarritan PostgreSQLekin eta Windows XP eta Mac OS X eta Netware 6 sistemetan probatzen den arren.

Moodleren beharizanak hauek dira:

  1. Web zerbitzari bat. Erabiltzaile gehienek Apache aukeratzen dute, baina Moodlek PHP eta IIS Windows plataformetan ongi funtzionatu behar du.
  2. PHP instalazioa martxan (4.1.0 edo ondorengo bertsioa). PHP 5 onartzen da Moodle 1.4 bertsioaz geroztik.
  3. Datubase bat: MySQL edo PostgreSQL, guztiz onartuak eta aholkatuak Moodlerekin.

Web alojamendu (hosting) zerbitzu gehienek baldintza horiek guztiak betetzen dituzte. Zure zerbitzua baldintza guztiak betetzen ez dituen gutxietako bat bada, zergatia galdetu eta zure webgunea beste norabait mugitzeko posibilitatea aztertu.

Moodle zure ordenadorean instalatu nahi baduzu eta hau guztia zail xamarra iruditzen bazaizu, ikusi Apache, MySQL eta PHP instalatzeko gure gida. Bertan plataforma erabilienetan programa horiek urratsez urrats instalatzeko argibideak aurkituko dituzu.

 

2. Behera jaitsi

Moodle lortzeko bi modu daude, fitxategi konprimatu eran eta CVSaren bidez. Hori dena zehatz-mehatz horri honetan adierazten da: http://moodle.org/download/

Fitxategia jaitsi eta deskonprimatu ondoren, edo fitxategiak CVSaren bidez eguneratu eta gero, bere barnean fitxategiak eta karpetak dituen "moodle" izeneko direktorioa izango duzu.

Karpeta osoa zure web zerbitzariaren dokumentu-direktorioan koka dezakezu (kasu horretan gunea http://zurezerbitzari.com/moodle izango da) edo eduki guztia zuzenean zerbitzariaren dokumentuen erro-direktorioan (horrela zure gunea http://zurezerbitzari.com izango da).

Moodle zure ordenadorera jaisten ari bazara geroago zerbitzarira igotzeko, normalean hobeagoa izaten da fitxategi bakarra igo eta zerbitzarian deskonprimatzea. CPanel moduko kontrol-panelek ere "Fitxategien Kudeatzailean" deskonprimatzeko aukera ematen dute..

 

3. Gunearen egitura

Atal hau arazorik gabe jauzi dezakezu, baina bertan orientabide gisa lagunduko dizun Moodle direktorioaren edukien laburpena aurkituko duzu.

config.php - oinarrizko ezarpenak dauzka. Fitxategi hau ez dator Moodlerekin. Zeuk sortuko duzu.
install.php - config.php fitxategia sortzeko egikarituko den script-a
version.php - Moodleren kodearen bertsioa definitzen du.
index.php - Gunearen lehen orria

 

4. Config.php sortzeko instalazio-scripta egikaritu

Instalazio-scripta (install.php) egikaritzeko, Moodle instalazioko URL helbidera sartu behar duzu web nabigatzaile baten bitartez, edo zuzenean http://zurezerbitzaria/install.php helbidera.

(Instalatzailea cookie saioa ezartzen saiatuko da. Zure nabigatzaileak abisu-leihoa irekitzen badu cookie onartu beharko duzu.

Moodlek beharrezko ezarpenak aurkitu eta pantaila batzuetan zehar gidatuko zaitu config.php izeneko fitxategia sortzeko. Prozesua burututakoan, Moodle fitxategia leku egokian idazten saiatuko da, baina hori ezinezkoa balitz botoi bat saka dezakezu instalatzailetik fitxategia jaitsi, eta gero zerbitzariko Moodleren erro-direktoriora igotzeko.

Era berean, instalatzaileak zure zerbitzariaren ezaugarriak aztertu eta, arazorik balego, zuzentzeko argibideak emango dizkizu. Ohiko kontuetarako argibide horiek aski izango dira, baina trabatzekotan, beherago begira jarraitzen ahalbidetu beharko zintuzketen gai batzuei buruzko informazioa jasotzeko.

 

4.1 Web zerbitzariaren ezarpenak gainbegiratu

Lehenik eta behin, zure web zerbitzaria abio-orri gisa index.php erabiltzeko ziurtatu (index.html, default.htm, eta abarrez gain, agian).

Apachen, DirectoryIndex parametroa httpd.conf fitxategian erabiliz egiten da hori. Normalean era honetan aurkituko duzu:

DirectoryIndex index.php index.html index.htm

Index.php zerrendan dagoela ziurtatu, eta hobe zerrendaren hasiera egotea efizientziarengatik.

Bigarrenikr, Apache 2 erabiltzen ari bazara, AcceptPathInfo aldagaia indarrean jarri beharko zenuke, http://servidor/archivo.php/arg1/arg2 moduko scriptei argumentuak pasatzea ahalbidetzen duena. Hori beharrezkoa da zure baliabideen arteko esteka erlatiboak izateko. Gainera, zure Moodle webgunearen errendimendua hobeagoa izango da. Ezarpena zure httpd.conf fitxategian ondoko lerroa erantsita lortzen da:

AcceptPathInfo on

Hirugarrenik, Moodlek PHPeko ezarpen zehatz batzuk behar ditu. Kasu gehienetan ezarpen horiek lehenetsita daude. Hala ere, PHP zerbitzari batzuek (baita PHPren bertsio berri batzuek ere) ezarpen ezberdinak dituzte. Aukera horiek PHP konfigurazio-fitxategian daude (kasu gehienetan php.ini izenekoa, alegia):

magic_quotes_gpc = 1    (hobesten da, beharrezkoa ez bada ere)
magic_quotes_runtime = 0    (beharrezkoa)
file_uploads = 1
session.auto_start = 0
session.bug_compat_warn = 0
Zure zerbitzariko httpd.conf edo php.ini fitxategietara sarbiderik ez baduzu, edo Moodlerekin batera zerbitzari berean beste ezarpenak behar dituzten aplikazioak badituzu, normalean lehenetsitako ezarpenak gainetik pasa ditzakezu -OVERRIDE- .

Hori egiteko, .htaccess izeneko fitxategi bat Moodleren direktorio nagusian kokatu beharko duzu. Fitxategiak lerro hauek bezalakoak eduki beharko ditu. Kontuz! Honek Apache zerbitzarietan eta Overrides lehenetsitako ezarpenetan onartu denean baino ez du funtzionatukol. 

DirectoryIndex index.php index.html index.htm

<IfDefine APACHE2>
     AcceptPathInfo on
</IfDefine>

php_flag magic_quotes_gpc 1
php_flag magic_quotes_runtime 0
php_flag file_uploads 1
php_flag session.auto_start 0
php_flag session.bug_compat_warn 0

Beste gauza batzuk ere egin ditzakezu, hala nola igoko diren fitxategien tamaina zehaztu: 

LimitRequestBody 0
php_value upload_max_filesize 2M
php_value post_max_size 2M
Errazena lib/htaccess fitxategi eredua kopiatu eta zure beharren arabera editatzea da. Barruan argibide batzuk aurkituko dituzu. Adibidez, Unix komandoen itzultzaile bat: 
cp lib/htaccess .htaccess

 

4.2 Datubasea sortu

Zure datubase-sisteman datubase huts bat beharko duzu ("moodle" esaterako), datubase horretan sarbidea duen erabiltzaile berezi batekin batera ("moodleuser" esaterako). Nahi bazenu "root" erabiltzailea ireki zenezake, baina ekoizpen-sistema batean ez da gomendagarria: hackerrek pasahitza aurkituz gero, zure datubase-sistema osoa (eta ez datubase bakar bat) arriskuan legoke eta.

Hosting zerbitzua erabiltzen ari bazara, seguru asko datubasea sortzeko kontrol-panela izango duzu.

Cpanel sistema ohikoena da. Cpanelekin datubase bat sortzeko:

  1. "MySQL datubaseak" ikurrean klik egin.
  2. Datubasearen eremuan "moodle" idatzi eta "Datubasea erantsi " aukera ezazu.
  3. Dagozkien eremuetan erabiltzaile eta pasahitza idatzi (ez edonon erabiltzen dituzunak) en el campo respectivo eta "Erabiltzailea erantsi" aukeratu.
  4. Orain "Datubasean erabiltzailea erantsi" botoia sakatu kontu honi datubase berrian baimen "GUZTIAK" emateko.
  5. Erabiltzailearen izena eta datubasearen aldez aurretik zure CPanel kontuak ezar litzakeela ohar zaitez. Moodleren instalatzailean datuak sartzeko izen osoak erabili beharko dituz.

Unixen komando-lerrora sarbiderik baduzu gauza berberak egin ditzakezu komandoak idatziz.

MySQLrako komando-lerroen adibidea:

   # mysql -u root -p
   > CREATE DATABASE moodle; 
   > GRANT SELECT,INSERT,UPDATE,DELETE,CREATE,DROP,INDEX,ALTER ON moodle.* 
           TO moodleuser@localhost IDENTIFIED BY 'yourpassword'; 
   > quit 
   # mysqladmin -p reload

PostgreSQLrako komando-lerroen adibidea: 

   # su - postgres
   > psql -c "create user moodleuser createdb;" template1
   > psql -c "create database moodle;" -U moodleuser template1
   > psql -c "alter user moodleuser nocreatedb;" template1

 

4.3 Datuen direktorioa sortu

Moodlek zure disko zurrunean espazio apur bat behar du kargatuko diren fitxategiak gordetzeko, hala nola ikastaroen dokumentazioa eta erabiltzaileen argazkiak.

Moodleren instalazioa direktorioa sortzen saiatuko da, eta ezinezkoa balitz, zeuk eskuz egin beharko zenuke.

Segurtasuna dela eta, direktorio hori webetik eskuragarria EZ izatea hobesten da. Hori lortzeko modu errazena web direktoriotik KANPO kokatzea da. Hala ere, hori ezinezkoa balitz, datuen direktorioan .htaccess fitxategi bat sor dezakezu ondoko lerroa daukana:

deny from all
AllowOverride None

Moodlek igotako fitxategiak gordeko dituela ziurtatzeko, web zerbitzariak direktorio horretan irakurketa-, idazketa- eta exekuzio-baimenak dituela baieztatu..

Unix makinetan, direktorioaren jabea "nobody", "apache" edo antzeko zerbait dela zehaztu eta irakurketa-, idazketa- eta exekuzio-baimenak emaizkiozu.

Cpanel sistemetan "Fitxategien Kudeatzailea" erabiliz dagokion direktorioa bilatu eta "Baimenak Aldatu" aukeratu. Elkarbanatutako zerbitzari gehienetan fitxategien sarbidea zure "taldearentzat" murriztu beharko duzu (beste bezeroen sarrera saihesteko), baina irakurketa- eta idazketa-baimenak ireki beharko dituzu (web zerbitzariaren sarbidea ahalbidetuko duena).

Zure zerbitzariaren kudeatzailearekin hitz egin hori dena modu seguruan ezartzeko arazorik bazenu. Konkretuki, "Safe Mode" izenaz ezagutzen den PHP ezaugarria erabiltzen duten toki batzuek kudeatzaileak direktorio hori zuretzat sortzea beharko lukete.

 

5. Kudeaketa-orrira joan ezarpenekin jarraitzeko

Aurreko urratsean config.php fitxategia ongi sortu eta gero, zure webgunearen lehen orrira joatean "kudeaketa" orria aurkituko duzu beste ezarpen guztiekin jarraitzeko.

Kudeaketa-orria bisitatzen duzun lehenengoan GPL lizentzia agertuko zaizu. Horrekin ados egon behar duzu aurrera jarraitu nahi baduzu.

Une horretan, Moodle datubasearen ezarpenekin hasiko da, datuak gordetzeko taulak sortuz. Lehenik, datubasearen taula lehenetsiak sortzen dira. SQL sententziak eta egoera-mezuak (gorri edo berdeak) ikusi beharko zenituzke. Hauen antzekoak:

CREATE TABLE course ( id int(10) unsigned NOT NULL auto_increment, category int(10) unsigned NOT NULL default '0', password varchar(50) NOT NULL default '', fullname varchar(254) NOT NULL default '', shortname varchar(15) NOT NULL default '', summary text NOT NULL, format tinyint(4) NOT NULL default '1', teacher varchar(100) NOT NULL default 'Teacher', startdate int(10) unsigned NOT NULL default '0', enddate int(10) unsigned NOT NULL default '0', timemodified int(10) unsigned NOT NULL default '0', PRIMARY KEY (id)) TYPE=MyISAM

ARRAKASTA

...eta horrela bukatu arte, jarraiko mezuarekin: Main databases set up successfully.

Hori dena ikusten ez baduzu, datubasearekin edo config.php fitxategiaren ezarpenekin arazoren bat egongo da. PHP "Safe Mode"-n ezarrita ez dagoela baieztatu (batzuetan hosting enpresek murrizketa hori ezartzen dute). PHP aldagaiak ezagutzeko fitxategi txiki bat sortu <?php phpinfo() ?> daukana, phpinfo.php izena jarri eta nabigatzailean ireki. Hori aztertu eta berriz saia zaitez.

Orriaren bukaeraraino jaitsi eta "Jarraitu" aukeratu.

Orain ezarpen-aldagai gehiago definitzeko formularioa ikusi beharko zenuke, hala nola, lehenetsitako hizkuntza, SMTP zerbitzaria eta antzeko gauzak. Ez kezkatu, dena ongi ez balego beranduago itzuliko zara. Orrialdearen behealdera joan eta "Aldaketak gorde" estekan sakatu.

Orri horretan edo hurrengoan jarraitu ezinik baldin bazaude, eta soilik kasu horretan, baliteke zure zerbitzariak erreferentzia okerraren arazoa dauka ("buggy referrer"). Hori konpontzea erraza da: formularioko "secureforms" indargabetu behar duzu eta berriro orri honetara sartu.

Jarraian, egoera-orri gehiago ikusiko dituzu Moodleren modulu guztien taulak sortu ahala. Lehen bezala, mezu guztiek berdez agertu beharko lukete.

Orriaren bukaeraraino jaitsi eta "Jarraitu" estekan sakatu.

Hurrengo orria Moodle lekuaren parametro guztiak definitzeko formularioa da, hala nola, izena, formatoa, deskribapena eta abar. Bete ezazu (beranduago itzuli ahal izango zara zeozer aldatu behar bazenu). Ondoren "Aldaketak Gorde" estekan klik egin ezazu.

Azkenik, kudeaketa-orrietara etorkizunean sartzeko maila goreneko erabiltzaile-kudeatzailea sortzeko eskatuko zaizuse. Zehaztapenak bete zure izenaz, e-mail helbideaz, etab. eta aldaketak gorde. Eremu guztiak ez dira beharrezkoak, baina eremu garrantzitsu bat ahazten baduzu, abisatu egingo zaizu.

Kudeaketa-konturako aukeratu duzun erabiltzaile-izen eta pasahitza gogoratuko dituzula ziurtatu, aurrerantzean kudeaketa-orrira sartzeko beharrezkoak direlako.

(Zerbaitengatik instalazioa etengo balitz, edo kudeaketa-orrira sartzen oztopatzen dizun erroreren bat balego, normalean "admin" erabiltzaile-izenaz eta"admin" pasahitzaz sartu ahal izango zara.)

Hori dena egin eta gero, zure gunearen lehen orrira itzul zaitezke. Horren ezkerraldean menu batzuk ditu (elementu horiek Kudeaketa orri batean ere azaltzen dira). Hori dena kudeatzaileari bakarrik agertzen zaio. Kudeaketa osoa menu horretatik egin behar da, adibidez:

Hala ere, instalazioa ez da amaitu! Oraindik ere badago oso gauza garrantzitsua egiteko (ikusi cronari buruzko hurrengo atala).

 

6. Cronaren ezarpena GARRANTZITSUA!

Moodleren modulu batzuek errebisio jarraiak behar dituzte zenbait jarduera egiteko, adibidez, Moodlek eztabaida-foroak errebisatu behar ditu harpidedunei mezuen kopiak bidaltzeko.

Hori dena egiten duen script-a admin direktorioan dago eta cron.php du izena. Hala ere, ez da berez aktibatzen. Zeuk arduratu behar duzu script hori erregulartasunez egikaritzeko (adibidez, bost edo hamar minuturo). Horrek seinalea bidaltzen du script-ak periodikoki funtzio batzuk egiteko.

Kontuan hartu cron egikaritzen duen makinak ez duela zertan Moodle egikaritzen duen berbera izan behar. Adibidez, cronik gabeko web alojamendu sistema mugatua baduzu, crona beste zerbitzarian edo zure ordenadore pertsonalean egikari dezakezu. Axola duena zera da, cron.php erregularki aktibatzea.

Script-aren karga oso handia ez denez, 5 minutuko tartea egokia izaten da, baina horrek kezkatzen bazaitu 15 edo 30 minutuko tartea ezar dezakezu. Ez da aholkagarria tarte luzeegia aukeratzea, mezuen bidalketa atzeratzeak ikastaroaren aktibitatea murriz lezakeelako.

Lehenik script-ak ongi funtzionatzen duela zure nabigatzailearen bitartez ziurtatu:

http://adibidea.com/moodle/admin/cron.php

Orain script-a automatikoki eta erregularki egikaritzeko modua ezarri beharko duzu.

Windows-en

Modu errazena pakete txiki hau erabiltzea da moodle-cron-for-windows.zip. Berak dena modu xumeaz egiten du Windows zerbitzu txiki bat instalatuz. Egikaritu eta ahaz ezazu.

Web hosting zerbitzuetan

Zure kontrol panelak cron prozesua ezartzeko orri bat eduki dezake. Adibidez, CPanel sistemetan "Cron Zereginak" botoia bila ezazu. Bertan beherago dauden Unix aginduak ezar ditzakezu.

Unix agindu-lerroa erabiliz

Aplikazioari agindu-lerrotik deitzeko programa ezberdinak daude. Baliteke guztiak zerbitzari berberean eskuragarri ez izatea.

Adibidez, Unix-en 'wget' erabiltzea:

wget -q -O /dev/null http://adibidea.com/moodle/admin/cron.php

Kontuan izan adibide honetan irteera ezabatzen dela (/dev/null).

Lynx erabiltzekotan:

lynx -dump http://ejemplo.com/moodle/admin/cron.php > /dev/null

Agindu-lerrotik egikaritzeko PHP bertsio konpilatua ere erabil dezakezu. Honen abantaila zera da, zure web zerbitzariaren sarrerak ez direla betetzen cron.php eskaerekin. Arazoa PHP agindu-lerroko bertsio batera sarbidea behar izatean datza.

/opt/bin/php /web/moodle/admin/cron.php

Usando el programa "crontab" en Unix

Cpanel sistemak egiten duen gauza bakarra «crontab» izeneko Unix aplikazio bati web interfazea ematea da. Agindu-lerroa baduzu, «crontab» hori zeuk ere ezar dezkezu agindu honen bidez:

crontab -e

eta hau bezalako lerroa erantsiz:

*/5 * * * * wget -q -O /dev/null http://adibidea.com/moodle/admin/cron.php

Normalean, "crontab" aginduak 'vi' editorera bidaliko zaitu. "Eransketa moduan" sartzeko "i" sakatu, ondoren goiko lerroa idatzi, gero eransketa modutik irteteko ESC sakatu. Aldaketak gordetzen dira eta ":wq" tekleatuz atera. ":q!" erabiliz ere irten daiteke (komatxorik gabe).

 

7. Ikastaro berria sortu

Moodle egokiro funtzionatzen ari denean, ikastaro bat sor dezakezu.

"Ikastaro berria sortu" "Admin" orritik aukeratu (edo lehen orriko kudeaketa esteketatik).

Formularioa bete, ikastaroaren formatoari arreta berezia emanez. Une honetan ez diezu ñabardurei arreta gehiegi eskaini behar, irakasleak beranduago aldatu ahal izango ditu eta.

"Aldaketak gorde" sakatu, formulario berri bat sortuko da ikastaroko irakaslea(k) aukeratzeko. Formulario horretatik jadanik dauden erabiltzaileen kontuak erants daitezke, besterik ez. Irakasle batentzat kontua behar baduzu, berak sortzeko eskatu edo zeuk sor dezakezu Admin orriko "Erabiltzaile berria gehitu" estekaren bidez.

Hori egindakoan, ikastaroa pertsonalizatzeko pronto izango da eta lehen orriko "Ikastaroak" estekatik sartu ahal izango da.

Honi buruzko ñabardura gehiago lortzeko, "Irakaslearen eskuliburua" kontsultatu.

 

Ongi pasa Moodlerekin!

Moodle gustuko baduzu, mesedez, gure gastuetan laguntzeko dohaintza egitea kontuan hartu!